Καθώς η πανδημία του SARS-CoV-2 συνεχίζει να εξαπλώνεται και να 'γονατίζει' τα συστήματα υγείας παγκοσμίως, πολλαπλές επιστημονικές μελέτες στοχεύουν στην εύρεση καινοτόμων θεραπειών ή στον συνδυασμό θεραπευτικών προσεγγίσεων.
Όταν το ανοσοποιητικό σύστημα δέχεται 'επίθεση' από έναν εξωγενή παράγοντα, χρησιμοποιεί την έμφυτη ανοσολογική απόκριση ως πρώτη γραμμή άμυνας.
Σε αυτά τα πλαίσια, ποικίλοι παράγοντες όπως κυτταροκίνες και ελεύθερες ρίζες (reactive oxygene species- ROS) συμμετέχουν στην πρόκληση κυτταρικής καταστροφής μέσω οξειδωτικού στρες προκειμένου να εξουδετερωθούν τα παθογόνα, αφού η παραγωγή αντισωμάτων μέσω της προσαρμοστικής ανοσολογικής απόκρισης δεν έχει ακόμα ενεργοποιηθεί.
Το οξειδωτικό στρες χαρακτηρίζεται από ανισορροπία μεταξύ της παραγωγής ROS και αντιοξειδωτικών ενζύμων, τα οποία υπό φυσιολογικές συνθήκες θα εξουδετέρωναν τις ελεύθερες ρίζες και θα συνέβαλαν στις επιδιόρθωση των βλαβών που είχαν προκαλέσει.
Έχει αποδειχθεί πως ιικές μολύνσεις διαταράσσουν την αντιοξειδωτική άμυνα του οργανισμού, ενισχύοντας την παραγωγή ROS και περιορίζοντας την παραγωγή αντιοξειδωτικών ενζύμων.
Πρόσφατες μελέτες έχουν δείξει μια σύνδεση μεταξύ των ROS, της ενδοθηλιακής βλάβης και του μηχανισμού φλεγμονής που παρουσιάζεται στην COVID-19. Ειδικότερα, οι ασθενείς με σοβαρή COVID-19, αναπτύσσουν σύνδρομο οξείας αναπνευστικής δυσχέρειας (ARDS) το οποίο μπορεί να οδηγήσει σε πνευμονική ίνωση.
Πολλαπλές έρευνες προτείνουν πως η θνητότητα της COVID-19 βασίζεται στην 'καταιγίδα κυτταροκινών' που δημιουργείται ως κομμάτι μιας έντονης φλεγμονώδους απόκρισης εναντίον του SARS-CoV-2, στην οποία οι ROS φαίνεται να έχουν πρωταγωνιστικό ρόλο συμμετέχοντας σε έναν μηχανισμό συνεχούς θετικής ανατροφοδότησης της υπερπαραγωγής φλεγμονώδων κυτταροκινών.
Πέρα από τον ρόλο που έχουν οι ROS στην πνευμονική ίνωση και στο ARDS, αυξημένα τους επίπεδα και αδρανοποιημένοι μηχανισμοί αντιοξειδωτικής άμυνας συσχετίζονται με συννοσηρότητες που αυξάνουν την επικινδυνότητα της νόσου, όπως υπέρταση, διαβήτης, καρδιαγγειακή νόσος και χρόνια αποφρακτική πνευμονοπάθεια (ΧΑΠ).
Η δισμουτάση του υπεροξειδίου (SOD) αποτελεί ένα από τα πιο καλά μελετημένα μεταλλοένζυμα που συνιστούν την πρώτη γραμμή άμυνας του οργανισμού μας κατά των ROS και είναι άμεσα σχετιζόμενη με τον περιορισμό της φλεγμονής.
Επιπλέον, έρευνες έχουν δείξει πως η χορήγηση της σχετίζεται με την μείωση επιγενετικών τροποποιήσεων (μεταλλάξεων) του DNA που αποδιοργανώνουν την φυσιολογική δομή του, οδηγώντας έτσι σε κυτταρικό θάνατο. Μειωμένη παραγωγή SOD παρουσιάζεται και σε άλλες φλεγμονώδεις παθήσεις, όπως στην ρευματοειδή αρθρίτιδα όπου οι ROS κατευθύνουν τους παθογόνους ινοβλάστες στην άρθρωση.
Επίσης, δεδομένου ότι η COVID-19 έχει υψηλότερα ποσοστά θνησιμότητας στους μεγαλύτερους ηλικιακά πληθυσμούς και τα ποσοστά της S0D παρουσιάζονται μειωμένα στο κυψελιδικό επιθήλιο του πνεύμονα ασθενών, η μείωση SOD στους πνεύμονες με το πέρας της ηλικίας μπορεί να αποτελέσει έναν αρνητικό προγνωστικό παράγοντα ευπάθειας στην ανάπτυξη σοβαρής νόσου.
Έτσι, η χορήγηση αντιοξειδωτικών ενζύμων, και ειδικότερα της SOD ή μιμητικών μορίων με υψηλή βιοδιαθεσιμότητα, αποτελεί μια πολλά υποσχόμενη εναλλακτική για την αντιμετώπιση της COVID-19, σε συνδυασμό ή μη με τωρινές προσεγγίσεις, και βρίσκεται υπό μελέτη σε κλινικές δοκιμές για ασθενείς που εκδηλώνουν σοβαρή νόσο.
Τα ενθαρρυντικά αποτελέσματα χορήγησης της SOD βασίζονται στην ικανότητα της να ρυθμίζει την έμφυτη ανοσολογική απόκριση, αποτρέποντας την εξέλιξη εκτεταμένης φλεγμονής επαγόμενης από ROS και περιορίζοντας το οξειδωτικό στρες.
Σε αυτά τα πλαίσια, έρευνες έχουν δείξει πως η χορήγηση SOD ως συμπλήρωμα διατροφής με επικάλυψη κυτταρίνης, έχει ενθαρρυντικά αποτελέσματα για την βελτίωση της ποιότητας ζωής και περιορισμό της φλεγμονής, τόσο σε υγιή όσο και σε άτομα με υψηλούς δείκτες οξειδωτικού στρες, παρέχοντας πολλαπλά οφέλη σε καταστάσεις που υπάρχει υψηλή ανάγκη παραγωγής αντιοξειδωτικών ενζύμων (π.χ. έντονη σωματική καταπόνηση, άγχος, κόπωση, αυτοάνοσες παθήσεις και καρκίνος, καρδιαγγειακές παθήσεις, διαβήτης).
Ντουκάκη Ελένη, Μοριακή Βιολόγος, BSc, MSc
Πηγή:
Farella I, Panza R, Capozza M, Laforgia N. Lecithinized superoxide dismutase in the past and in the present: Any role in the actual pandemia of COVID-19? Biomed Pharmacother. 2021 Sep;141:111922. doi: 10.1016/j.biopha.2021.111922. Epub 2021 Jul 14. PMID: 34323703; PMCID: PMC8277551.
Romao S. Therapeutic value of oral supplementation with melon superoxide dismutase and wheat gliadin combination. Nutrition. 2015 Mar;31(3):430-6. doi: 10.1016/j.nut.2014.10.006. Epub 2014 Nov 5. Erratum in: Nutrition. 2015 Sep;31(9):1187. PMID: 25701330.
Comments